Birçoğumuza okumayı sevdiren, kitaplara olan aşkı başlatan Dünya Klasikleri olmuştur. Ben de kendimi o “şanslı” çoğunluğun içinde görüyorum. Kendi deneyimlerden yola çıkarak klasiklere dair nâçizâne çeviri ve yayınevi önerilerimi sıraladım.
Cemal Süreya’nın da Doğan Hızlan’ın programında söylediği, “1944 yılında Dostoyevski’yi okudum. O gün bugün huzurum yoktur.” sözü gibi hepimizin hayatına bir dünya klasiği etki ediyor. kimimize biraz kimimize çok fazla.
Klasiklerin anlamına anlam katan en önemli husus da, çeviri ve yayınevinin klasiğe verdiği önem. Önsöz, sonsöz, kitaba uygun kapak ve yazarın dönemine ait kronolojik sırlama gibi ince ayrıntılar bu önemin birkaç gösterisi.
Benim klasiklerle tanışmam lise birinci sınıftayken oldu. O dönem dünya klasiklerini uygun fiyatlara satan , genelde de klasiği çok kısaltamayan, ama yine de kitabın orijinaline göre kısa ve sadeleştirilmiş bir dili olan çeviriler yapan bir yayınevinin Suç ve Ceza çevirisi bir büyüğümden bana hediye gelmişti. Yayınevi ve çeviri çok iyi değildi, ama klasik kitap okumanın tadını almıştım bir kere. Suç ve Ceza, Sefiller, İnsan Ne İle Yaşar, Faust derken bir anda kendimi büyük bir dünyanın içinde buldum.
Klasiklerin içine daldıkça yayınevinde “en iyi olanı” aradım. Büyük yayınevlerinin iyi çeviriler yaptığını düşündüm. Daha sonra gördüm ki asıl bakılması gereken yayınevinden ziyade çevirmenler. Bu da beni geçen zamanla birlikte çeviri yönünde daha dikkatli bir okur hâline getirdi.
Benim gibi benzer kaygılara sahip meraklı okurlara bir nebze yardımcı olabilmek için kendi deneyimlere dayalı, çevirisini başarılı bulduğum 5 tane klasik esere dair yayınevi tavsiyeleri hazırladım. Tavsiyelerimde kitap fiyatlarını da göz ardı etmedim.
Suç ve Ceza – Dostoyevski
Dünya Klasikleri dendi mi, çoğumuzun aklına gelen ilk eserlerden biri Suç ve Ceza. Böyle önemli bir eserin Türkçeye çevirisi de bir o kadar önemli oluyor. Öneri çevirmenler ve yayınevlerine geçmeden önce, kesinlikle süpermarket zincirlerine düşmüş ve 4.90 – 9.90 ₺ gibi komik fiyatlara satışa sunulan klasiklerden uzak durulması gerektiğini belirtmek istiyorum!
Suç ve Ceza’da iki çevirmeni önereceğim.
İlk önerim, kitaba dair önsöz, sonsöz, yazarın döneminin kronolojik sırası ve kitapla ilgili görsellerin olduğu İletişim yayınlarından çıkan Ergin Altay çevirisi olacak. Fiyat olarak 26-32 ₺ arasında.
Diğer başarılı Suç ve Ceza çevirisi İş Bankası Kültür yayınlarının Mazlum Beyhan çevirisi. Çok kaliteli ve akıcı bir çeviri. Fiyat olarak da uygun. 13-18 ₺ arasında bir fiyat etiketine sahip. En çok satan çevirilerden de biridir.
Sefiller – Victor Hugo
Bu Fransız klasiği i normalde iki cilttir, ama çoğu yayınevi tek cilt sadeleştirilmiş olarak satışa sunuyor. Benim tavsiyem iki cilt olanlarından olacak. İki çeviriyi öneriyorum.
İlk önerim İletişim yayınlarındaki Cenap Karakaya çevirisi olacak. Yukarıda Suç ve Ceza için belirttiğim ayrıntılar Sefiller için de geçerli. Şık kapağı ile canlı renkli bir hâli var. Lâkin fiyat olarak biraz pahalı bir kitap. Çeviri de içerik de hakkını veriyor, ama fiyatı biraz daha uygun olabilirdi diye düşünüyorum. 48-63 ₺ arası bir fiyat aralığı bulunuyor.
İş Bankası Kültür yayınlarındaki Sefiller’in çevirmeni Volkan Yalçıntoklu. Başarılı bir çevirmen. İş Bankası yayınlarındaki çeviri de başarılı bir çeviri. İletişim yayınlarına göre daha klasik bir kapak tasarımına sahip. Bu çevirinin fiyatı daha uygun seviyelerde. 33-41 ₺ arası bir fiyat aralığına sahip.
Faust – Goethe
Büyük yazar Goethe’nin ihtişamlı eseri. Faust, klasikler içinde çevirisi zor olan eserlerden biri. Dilimizde de bu hacimli eserin hakkını veren çeviri bulmak zorlaşıyor. Benim tüm Faust çevirileri arasında en beğendiğim Doğu Batı yayınlarından çıkan İclal Cankorel çevirisi.
Tam metin üzerinden gerçekleştirilen bu çeviri bu önemli esere hakkını teslim etmiş diyebiliriz. 25-32 lira aralığında olan Faust, mâkul bir fiyatla okura sunuluyor.
Genç Werther’in Acıları – Goethe
Romantizmin ilk eseri olarak görülen, bir devri peşinden sürükleyen muazzam bir kitap. Goethe’nin ilk eseri ve onu dünyaya tanıtan bir kitap. Kitabın dilimize onlarca çevirisi bulunmakta. Çoğu yayınevinin kurulur kurulmaz ticari gaye ile yayınladığı bir eser. Bu çeviri kargaşası içinde önerim iki yayınevinin çevirisi olacak.
İlk önerim İş Bankası Kültür yayınlarının Mahmure Kahraman çevirisi. En başarılı iki çeviriden biri olduğunu düşünüyorum. Fiyat olarak da çok uygun bir aralığa sahip; 7-12 ₺ arası.
Can yayınlarındaki Nihat Ülner çevirisi de başarılı bir çeviri. Can yayınlarının bir de aynı çevirinin fotoğraflı klasikler konseptiyle basılmış versiyonu da bulunuyor. Bu çeviriyi biraz daha uyguna bulmak mümkün. 6-9 ₺ arası satışa sunuluyor.
İnsan Ne ile Yaşar? – Tolstoy
Rus yazar Tolstoy’un, halk için yapılan edebiyat nasıl olmalı tartışmalarına yanıt olarak yazdığı hikâyelerden oluşan eseri. Bu eserinde çokça yayınevi tarafından basılmış çevirileri bulunuyor.
Alfa yayınlarından çıkan Sabri Gürses çevirisinin, en başarılı İnsan Ne İle Yaşar? çevirisi olduğunu düşünüyorum. Sabri Gürses başarılı bir çevirmen. Bu çeviriyi 7-12 ₺ arasında bulmak mümkün.
5 kitaplık “nâçizâne” Dünya Klasikleri çeviri önerilerimi sıraladım. Klasiklerin çeviri denizinde, okuma zevkini baltalamayacak ve eserin anlamını saptırmayacak yukarıdaki gibi, güzel çevirilerle karşılaşman dileğimle sevgili okur!
